Werken in de binnenvaart is afwisselend werk. Niet alleen zijn de werkzaamheden en omgeving afwisselend, ook de werktijden variëren per opdracht en werkgever. Een aantal eisen met betrekking tot arbeidstijden is vastgelegd in een Europese arbeidstijdenrichtlijn. Sociale partners in de binnenvaart hebben gezorgd voor een regeling die ‘meer specifieke eisen’ bevat voor het werken in de binnenvaartsector. Juist omdat het daar vaak net anders is. Hieronder vind je de belangrijkste richtlijnen van arbeidstijden in de binnenvaart.
Wat is arbeidstijd?
Arbeidstijd in de binnenvaart wordt omschreven als ‘de tijd waarbij de werknemer – volgens de instructies van de werkgever of zijn vertegenwoordiger – arbeid op, aan en voor het vaartuig verricht, is ingedeeld om te werken of zich gereed moet houden om te werken’. Dit laatste betreft de zogenoemde aanwezigheidsdienst. Alle tijd buiten de arbeidstijd wordt beschouwd als rusttijd. Korte rustpauzes tot 15 minuten vallen onder de arbeidstijd. In de overeenkomst is expliciet verduidelijkt dat de arbeidstijd van een werknemer aan boord niet hetzelfde is als de vaartijd van het schip.
Uren gemiddeld per week
De algemene richtlijn beperkt de arbeidstijd van werknemers tot 48 uur gemiddeld per week. De speciale overeenkomst ‘vertaalt’ deze Europese norm naar de specifieke omstandigheden in de binnenvaart. Zo kent de binnenvaartrichtlijn een minimale dagelijkse rusttijd van 10 uur in plaats van 11 uur, mag arbeidstijd verlengd worden tot 14 uur per dag en bij 1:1-roosters tot 84 uur per dienstweek. De gemiddelde arbeidstijd mag worden berekend over een jaar in plaats van over vier maanden. Naleving van de 48-uursnorm is daarmee goed mogelijk geworden. Juist ook bij zogenoemde 1:1-dienstroosters, zoals het veel gebruikte twee weken op/twee weken af-rooster. Het beschermingsniveau van werknemers in de binnenvaart is tenminste gelijkwaardig aan dat van de algemene arbeidstijdenrichtlijn, maar de bijzondere richtlijn voor de binnenvaart biedt veel meer flexibiliteit.
Voor wie?
De overeenkomst is alleen op werknemers in loondienst van toepassing. Zelfstandigen, zoals zzp-ers, worden er niet door beschermd. Dat geldt ook voor ondernemers die een vaartuig voor eigen rekening exploiteren, zelfs als zij binnen hun onderneming de status van werknemer hebben. Onder de overeenkomst vallen zowel bemanningsleden als werknemers die in een andere functie aan boord werkzaam zijn.
Belangrijkste bepalingen
Welke algemene bepalingen zijn het belangrijkst voor de organisatie van de arbeidstijd in de binnenvaart? Allereerst bedraagt het maximum aantal uren voor de gemiddelde arbeidstijd 48 uur per week. Dit moet worden berekend over een willekeurige periode van 12 maanden en hoeft dus niet gelijk te lopen met een kalenderjaar. Daarnaast mag de arbeidstijd niet langer zijn dan 14 uur in elke periode van 24 uur en 84 uur in elke periode van 7 dagen. Personeel in de binnenvaart mag hoogstens 31 achtereenvolgende dagen werken. De rusttijd mag niet korter zijn dan 10 uur in elke periode van 24 uur en 84 uur in elke periode van 7 dagen. De maximale arbeidstijd binnen de nachttijd per periode van 7 dagen bedraagt 42 uren.
Heb je nog vragen over de arbeidstijdenrichtlijn voor de binnenvaart? Dan verwijzen we je graag door naar de website van CBRB via deze link: https://www.cbrb.nl/arbeidstijd